तीन अर्थशास्त्रीलाई नोबेल पुरस्कार

पूर्व फेडरल रिजर्व प्रमुख बेन बर्नान्के, डगलस डायमन्ड र फिलिप डिबभिगले संयुक्त रूपमा अर्थशास्त्रको नोबेल पुरस्कार जितेका छन् । रोयल स्वीडिश एकेडेमी अफ साइन्सेजले सोमबार यो घोषणा गरेको हो । तीनै अर्थशास्त्रीलाई बैंक तथा वित्तीय संकटमा गरेको अनुसन्धानका लागि यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो ।

सन् १९८३ को एक पेपरमा, बेन बर्नान्केले सांख्यिकीय विश्लेषण र ऐतिहासिक स्रोतहरूको साथमा देखाए, ३० को दशकमा अपेक्षाकृत सामान्य मन्दीले विश्वलाई सबैभन्दा गम्भीर वित्तीय संकटमा धकेल्यो । समाचार एजेन्सी एपीको रिपोर्ट अनुसार, स्टकहोममा रोयल नोबेल स्वीडिश एकेडेमी अफ साइन्सेजको प्यानलले सोमबार अर्थशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार घोषणा गरेको छ ।

समितिले अवार्डको घोषणासँगै आफ्नो आधिकारिक विज्ञप्ति जारी गर्दै तीनजना अर्थशास्त्रीले आफ्नो अनुसन्धानमा बैंक डुब्नबाट जोगिनु किन जरुरी छ भन्ने देखाएको बताएको छ । नोबेल पुरस्कारको नगद पुरस्कार १ करोड स्वीडिश क्रोनर (लगभग ९ लाख डलर) छ । यो रकम यस वर्षको डिसेम्बर १० मा तीन अर्थशास्त्रीलाई दिइनेछ ।

अन्य पुरस्कारहरू भन्दा फरक, अर्थशास्त्रमा नोबेल पुरस्कार स्विडेनी केन्द्रीय बैंकले अल्फ्रेड नोबेलको १८८५ इच्छामा होइन, तर उहाँको सम्झनामा स्थापना गरेको थियो । सन् १९६९ मा अर्थशास्त्रमा नोबेल पुरस्कारको पहिलो विजेता चयन गरिएको थियो ।

गत वर्ष आधा पुरस्कार डेभिड कार्डलाई दिइएको थियो । डेभिड कार्ड… न्यूनतम ज्याला, अध्यागमन र शिक्षाले श्रम बजारलाई कसरी असर गर्छ..? यस विषयमा अध्ययन गरे । पुरस्कारको अर्को आधा जोशुआ एन्ग्रिस्ट र गुइडो इम्बेन्सलाई गयो ।

जोशुआ एन्ग्रिस्ट र गुइडो इम्बेन्सले परम्परागत वैज्ञानिक विधिहरूमा सजिलै फिट नहुने मुद्दाहरूको अध्ययन प्रस्ताव गरे। यस वर्ष नोबेल पुरस्कार घोषणाको शृंखला ३ अक्टोबरबाट सुरु भएको छ । निएन्डरथल डीएनएको रहस्य पत्ता लगाएको पहिलो दिन स्वीडेनका वैज्ञानिक भान्टे पाबोलाई चिकित्साशास्त्रको नोबेल पुरस्कार प्रदान गरिएको छ ।
मंगलबार भौतिकशास्त्रका तीन वैज्ञानिकले संयुक्त रूपमा यो अवार्ड जितेका हुन् । भौतिकशास्त्री फ्रान्सेली एलेन एस्पेक्ट, अमेरिकी जोन एफ क्लाउजर र अस्ट्रियाका एन्टोन जिलिङ्गरले साना कणहरूले छुट्टिएर पनि एकअर्कासँग सम्बन्ध कायम राख्न सक्छन् भनी देखाए। क्वान्टम एन्टेन्गलमेन्ट भनेर चिनिने एक घटना… यसलाई कम्प्युटिङ र इन्क्रिप्टिङ जानकारीको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ । (एजेन्सीको सहयोगमा)